Przekład – także staropolski – we współczesnym dyskursie humanistycznym przestaje być przezroczysty, a zaczyna jawić się jako autorskie dzieło tłumacza, będące wypadkową jego zdolności, obranej techniki translatologicznej i uwarunkowań kulturowych. W umyśle tłumacza spotykają się dwa języki, a co za tym idzie, dwie przestrzenie kulturowe, dwa modele odczuwania świata, wreszcie – niekiedy zupełnie różne poetyki, które autor tłumaczenia musi przepracować, aby przekładany utwór otrzymał możliwie najdoskonalszy kształt. Najdoskonalszy – czyli jaki?  To od twórcy przekładu zależy nie tylko ostateczna postać utworu, lecz także nasze wyobrażenie o epoce, której jest owocem. Dlatego postać tłumacza powoli wychodzi z ukrycia i zaczyna odgrywać rolę niemalże równorzędną z rolą autora tekstu. Częstokroć gwarancją sukcesu pisarza zagranicznego są wybitne umiejętności tłumacza. Tłumacz jest wreszcie medium transponującym elementy jednego kodu kulturowego na inny.

Podczas konferencji chcielibyśmy poddać analizie dylematy translatorskie dotyczące zarówno tłumaczy współczesnych, przekładających literaturę dawną, jak i tłumaczy doby staropolskiej, podejmujących się przekładania dzieł im współczesnych. Interesują nas aspekty filologiczny (semantyka, stylistyka, idiomy i frazeologizmy) i kulturowy (translacja dokładna/adaptacja realiów kulturowych) przekładu, uwzględniające dwie perspektywy czasowe: współczesną i staropolską. Chcielibyśmy również wziąć pod rozwagę różnorodne problemy „okołotekstowe”, takie jak: rola tłumacza, zapotrzebowanie na przekład, najczęściej tłumaczone dzieła, a także utwory w owym czasie popularne a nieprzełożone na język polski.



Proponowane zagadnienia:

Funkcjonowanie określonego gatunku i konkretnej wersyfikacji w macierzystym i przekładowym kontekście.
Dawna literatura w tłumaczeniach współczesnych.
Staropolskie tłumaczenia utworów ówczesnych.
Zestawienia oryginału i przekładu staropolskiego.
Techniki przekładu staropolskiego (translatio, imitatio, aemulatio).
Społeczna rola tłumacza w dawnej Rzeczypospolitej.
Odbiór przekładu i sposoby istnienia autorów „obcych”.
Co tłumaczono, dlaczego tłumaczono – atmosfera wokół przekładu.
Czego nie tłumaczono, a co istniało w masowej świadomości i dlaczego.
Polska literatura dawna tłumaczona zagranicą.
Parafraza a przekład.

Konferencja jest częścią projektu zatytułowanego "Abychmy w ten przekład pilnie weźrzeli", którego celem jest przyjrzenie się statusowi przekładu w epokach dawnych, jak i współczesnym przekładom tekstów z tamtego czasu. Wydarzeniami uzupełniającymi konferencję będą, m.in. warsztaty translatorskie oraz spotkania z wybitnymi tłumaczami literatury dawnej (wśród zaproszonych gości znaleźli się, m.in. twórcy nowego przekładu na język polski dzieł Shakespere'a: Anna Cetera i Piotr Kamiński, współautor przekładu dzieł wszystkich Katullusa, Grzegorz Franczak, wybitna szekspirolożka, Małgorzata Grzegorzewska, a także tacy wyśmienici specjaliści w zakresie literatury epok dawnych, jak Andrzej Lam i Krzysztof Mrowcewicz.

Więcej informacji na stronie Interdyscyplinarnego Koła Kultury Staropolskiej UW:
http://kolokulturystaropolskiej.uw.edu.pl/

Wypełniony formularz zgłoszeniowy prosimy przesyłać do 23.03.2014 roku pod adresem kulturastaropolska@gmail.com. O przyjęciu zgłoszenia powiadomimy do 31.03.2014 roku. Udział w konferencji jest bezpłatny. Przewidujemy recenzowaną publikację pokonferencyjną.